Vải Polyester là gì? Phân loại, ưu nhược điểm và ứng dụng

Vải polyester là một loại vải phổ biến trên thị trường, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực và được nhiều người ưa chuộng. Vậy, bạn hiểu vải polyester là gì? Vì sao nó lại được ưa chuộng hơn các loại vải lanh, cotton? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về chất liệu này qua bài viết sau!

Vải Polyester là gì?

Vải Polyester là một loại vải tổng hợp có nguồn gốc từ than đá, dầu mỏ và không khí, với thành phần chính là ethylene. Về bản chất, polyester là một loại nhựa. Các sợi polyester được tạo ra thông qua quá trình trùng hợp hóa học, với 4 dạng sợi cơ bản: sợi thô, sợi xơ, sợi fiberfill và sợi filament.

Vải polyester (chủ yếu là polyethylene terephthalate - PET) được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau như quần áo thể thao, chăn ga gối đệm, đồ lót... Hầu hết các sản phẩm chúng ta sử dụng hàng ngày đều có thành phần từ polyester, cho thấy tầm ảnh hưởng lớn của chất liệu này trong đời sống.

Vải polyester có khả năng giữ nếp gấp vĩnh viễn, tạo hình dạng và hoa văn trang trí đa dạng. Với khả năng chống bám bẩn, nó rất phù hợp cho việc lau chùi. Quần áo 100% polyester dễ tích tụ điện. Để khắc phục, người ta thường pha trộn polyester với các loại sợi ổn định như cotton, tạo thành polycotton. Với ưu điểm thoáng khí, bền và kháng khuẩn, polyester thường được sử dụng để sản xuất quần áo, trở nên rất phổ biến.

Nguồn gốc sợi polyester

Polyester được phát hiện trong phòng thí nghiệm vào những năm 1930. Từ năm 1939 đến 1941, nhiều nhà khoa học người Anh đã nghiên cứu và quan tâm đến chất liệu này, đánh dấu sự ra đời của polyester.

Năm 1946, DuPont, người phát hiện ra polyester, bắt đầu mua bán bản quyền để sản xuất loại vải đặc biệt này trên thị trường. Hiện nay, polyester có hai dạng chính: 4-cyclohexylene-dimethylene terephthalate (PCDT) và Polyethylene Terephthalate (PET), poly-1. Trong đó, PET phổ biến hơn nhờ tính ứng dụng cao và độ bền. PET có thể được sử dụng độc lập hoặc pha trộn với các loại sợi khác để tăng khả năng chống bụi bẩn và chống nhăn hiệu quả.

Những năm 70 đánh dấu thời kỳ đỉnh cao của polyester, khi nhạc Disco trở thành trào lưu âm nhạc trên toàn thế giới, với sự góp mặt của các nhóm nhạc nổi tiếng như Modern Talking, Gloria Gaynor... Trong các MV ca nhạc, người xem có thể chiêm ngưỡng những bộ suit bóng bẩy, lấp lánh được làm từ vải polyester.

Quy trình sản xuất vải polyester

Có nhiều phương pháp khác nhau để sản xuất polyester, tùy thuộc vào loại sợi mà nhà sản xuất mong muốn, bao gồm sợi thô, sợi xơ, sợi filament và sợi fiberfill. Quy trình sản xuất sợi polyester diễn ra như sau:

Phản ứng trùng hợp

Để tạo ra polyester, người ta trộn dimethyl terephthalate với ethylene glycol, thêm chất xúc tác và đun nóng ở nhiệt độ 50-210 độ C để tạo ra hợp chất monomer.

Sau đó, monomer phản ứng với Axit Terephtalic và được đun nóng ở 280 độ C. Lúc này, chất polyester bắt đầu hình thành và được đưa qua một khe để tạo thành các dải polyester.

Sấy khô

Các dải polyester thu được sau phản ứng trùng hợp sẽ được sấy khô và làm mát cho đến khi trở nên giòn. Tiếp theo, chúng được cắt thành nhiều mảnh nhỏ và sấy khô lại lần nữa để sợi polyester đạt chất lượng tốt nhất.

Đùn sợi

Các mảnh polyester được nấu chảy ở nhiệt độ 260-270 độ C để tạo thành dung dịch đặc sệt như siro. Dung dịch này được đặt trong ổ phun sợi rồi đùn ép qua các lỗ nhỏ với nhiều hình dạng khác nhau, phổ biến nhất là hình tròn.

Kích thước sợi được xác định bởi mật độ lỗ trong ổ phun. Các sợi đơn được tạo thành khi các sợi nhỏ phun ra từ ổ và xoắn lại với nhau. Trong quá trình đùn sợi, người ta có thể thêm các hóa chất hỗn hợp để cải thiện các nhược điểm của sợi polyester nguyên chất, ví dụ như tăng khả năng kháng khuẩn, kháng cháy...

Kéo sợi

Sợi polyester mới hình thành rất mềm. Người ta có thể kéo dãn mảnh polyester với chiều dài gấp nhiều lần so với ban đầu. Sợi vải càng kéo giãn thì càng có độ dày và đường kính nhỏ. Độ cứng hay mềm của sợi polyester phụ thuộc vào công đoạn này.

Cuốn sợi

Sợi polyester được cuộn vào ống lớn để chuẩn bị cho bước dệt vải.

Thành phẩm sợi polyester sẽ được chuyển sang công đoạn dệt thành tấm vải. Ngoài ra, nhiều nơi sẽ cuộn thành cuộn lớn để đem đi tiêu thụ trên thị trường.

Các loại vải polyester phổ biến hiện nay trên thị trường

Dưới đây là một số loại vải polyester phổ biến hiện nay trên thị trường — mỗi loại có đặc điểm và ứng dụng riêng. Mình cũng kèm vài sản phẩm để bạn hình dung cụ thể hơn.

Vải Thun Polyester PC Gen (Co giãn 4 chiều)

Loại vải thun polyester co giãn 4 chiều: pha polyester với spandex hoặc elastane nên có độ co giãn rất tốt, phù hợp cho đồ thể thao, đồ tập gym, đồ mặc đôi hoặc đồ mặc hàng ngày năng động.

• Tính chất: đàn hồi, giữ form tốt, ít nhăn.

• Ứng dụng: áo phông, legging, đồ tập.

• Thông tin hỗ trợ: loại “performance” polyester được nhắc tới trong tài liệu là polyester-spandex blends.

Vải Nhung 100% Polyester Holland‑005

Loại vải nhung làm từ 100% polyester: bề mặt nhung mềm mịn, bóng nhẹ, thường dùng cho thời trang hoặc trang trí nội thất.

• Tính chất: dáng sang, ít nhăn, dễ chăm sóc hơn vải tự nhiên như lụa hoặc nhung cotton.

• Ứng dụng: váy dạ hội, áo khoác nhung, rèm cửa, gối trang trí.

• Hỗ trợ: vải polyester có rất nhiều biến thể với cấu trúc bề mặt khác nhau như crepe, satin, fleece.

Vải Giảm Sáng 90% Dim‑Out 100% Polyester

Loại vải polyester chuyên dùng cho rèm cửa: 100% polyester, có khả năng giảm sáng lên tới 90%, thích hợp cho nội thất.

• Tính chất: bền, đứng dáng, ít bị co rút/nhăn, có thể xử lý chống nhăn, kháng nước hoặc chống tia UV.

• Ứng dụng: rèm cửa, bọc ghế, nội thất.

• Hỗ trợ: một số loại polyester còn được phát triển thành “high-performance” với khả năng kháng nước/UV.

Vải Thun Trơn Polyester Co Giãn 4 Chiều

Loại vải thun trơn đơn giản nhưng vẫn là polyester co giãn, thường dùng cho may mặc hàng ngày.

• Tính chất: nhẹ, dễ may, giữ kiểu dáng tốt, chi phí thấp.

• Ứng dụng: áo phông, đồng phục, may nhanh.

• Hỗ trợ: vải polyester pha trộn nhiều loại sợi khác để đạt tính năng như độ mềm, co giãn, hút ẩm.

Giá của vải polyester hiện nay là bao nhiêu?

Dưới đây là một số mức giá tham khảo cho vải Polyester tại Việt Nam hiện nay — mức giá thực tế sẽ còn phụ thuộc vào loại vải (100% polyester hay pha), khổ rộng, định lượng (gsm/kg), màu sắc, và số lượng mua.

• Vải thun polyester (100% polyester hoặc chủ yếu poly) ở một số xưởng: khoảng 75.000 đ/kg cho loại thun trơn có khổ thông dụng

• Vải poly 4 chiều (95% polyester + 5% spandex), khổ 150 cm, trọng lượng ~95-120gsm: từ 115.000 - 125.000 đ/kg.

• Vải poly taffeta 190T (100% polyester), khổ 150 cm, trọng lượng 45-60gsm: khoảng 115.000 - 125.000 đ/kg.

• Vải polyester in chuyển nhiệt dạng cuộn, khổ ngang 160 cm: từ khoảng 20.000 đ/mét cho đơn hàng nhỏ (1-10 mét) khi dùng cho in.

Ưu điểm và nhược điểm của vải polyester

Ưu điểm của vải polyester

Độ bền tốt

Polyester có độ giãn tốt và khả năng chống co rút. Qua quá trình kéo sợi, các sợi polyester cuộn vào nhau tạo thành cấu trúc chắc chắn, khó phá vỡ. Một số loại vải như cotton, thun, chiffon,... thường bị nhão và chùng xuống sau một thời gian sử dụng. Vải polyester lại giữ được hình dáng ban đầu trong suốt thời gian sử dụng. Polyester thường có khả năng chống mài mòn và chống nhăn hiệu quả.

Khả năng chống nước tốt

Các sản phẩm chống nước tốt thường được làm từ polyester, ví dụ như áo khoác, lều bạt, túi ngủ... Với đặc tính hút ẩm kém, không phai màu theo thời gian, polyester rất dễ gia công và sơn phủ màu.

Khả năng nhuộm nổi bật và ấn tượng

Polyester được sử dụng nhiều trong ngành thời trang và may mặc, do đó công đoạn nhuộm màu rất quan trọng, quyết định tính thẩm mỹ của sản phẩm. Vải polyester cho phép nhà sản xuất nhuộm màu dễ dàng với nhiều màu sắc khác nhau. Khi nhuộm, màu lên rất đẹp và giữ màu cực kỳ tốt, không lo bị phai màu hoặc ngấm vào quần áo khác trong quá trình giặt.

Dễ dàng giặt ủi

Polyester rất bền và chịu được nhiều hóa chất, do đó bạn không gặp khó khăn trong việc giặt giũ và phơi chúng. Với loại vải này, bạn có thể giặt và sấy khô tại nhà mà không lo nhiệt độ làm hỏng vải, cũng như có thể sử dụng chế độ giặt mạnh.

Một ưu điểm nữa là polyester khô rất nhanh, được xem là "trợ thủ đắc lực" của chị em nội trợ.

Giá thành rẻ

Polyester được sản xuất từ nguyên liệu có chi phí thấp và quy trình sản xuất không phức tạp, do đó có giá thành rẻ, phù hợp với nhiều đối tượng người tiêu dùng.

Một số ưu điểm khác

Vải polyester thường có khả năng chống nấm mốc và vi khuẩn. Quần áo làm từ loại vải này có bề mặt trơn, dễ chịu với làn da và khó bám bẩn.

Nhược điểm của vải polyester

Gây cảm giác nóng bức khó chịu

Do chất vải có độ dày khá cao và khả năng thấm hút kém, polyester có thể gây cảm giác nóng bức, không phù hợp để mặc vào mùa hè. Vì vậy, khi sản xuất, người ta thường kết hợp polyester với các chất liệu khác như cotton, modal... để tạo cảm giác thoải mái hơn khi sử dụng.

Gây ô nhiễm môi trường

Vì là vải tổng hợp hóa học, khả năng phân hủy của polyester rất thấp. Quá trình sản xuất vải cũng thải ra nhiều khí và chất độc hại, gây ảnh hưởng đến môi trường.

Ứng dụng của vải polyester

Vải polyester được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày, ví dụ như làm quần áo mưa, lều bạt, vải chống thấm nước. Vải thun polyester được sản xuất để làm quần áo, vải bọc nội thất, chăn ga gối đệm…

Polyester có thể được sử dụng làm lớp cách nhiệt trong đệm, gối, chăn bông bằng cách sản xuất sợi rỗng.

Sợi polyester thường được pha với các loại sợi tự nhiên như modal, cotton,… để tăng độ bền cho chất liệu, giúp vải ít bị nhàu, dễ bảo quản và lên màu rõ nét hơn.

Quần áo thể thao làm từ polyester là một lựa chọn tuyệt vời. Chất liệu hoàn hảo nhất là vải tổng hợp từ cotton và polyester. Vốn là loại vải có độ bền cao, nhưng khả năng thấm hút của polyester có hạn, nó chỉ tách dầu ra khỏi cơ thể chứ không thấm nước, điều này có thể khiến cơ thể bạn có mùi khó chịu khi tập. Polyester kết hợp với cotton sẽ tạo ra một chất liệu tuyệt vời. Quần áo thể thao làm từ cotton kết hợp polyester mang lại cảm giác thoải mái, dễ chịu khi vận động.

Ưu điểm của cotton là khả năng thấm hút tốt và mềm mại, kết hợp với khả năng co giãn của polyester chắc chắn sẽ mang đến cảm giác thoải mái.

Cách bảo quản và vệ sinh sản phẩm làm từ vải polyester

Vải polyester nổi tiếng với độ bền cao, ít nhăn và dễ chăm sóc, tuy nhiên nếu biết cách giặt, phơi và bảo quản đúng, bạn có thể giúp sản phẩm giữ được độ bền màu, form dáng và độ mềm mại lâu dài. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Cách giặt vải polyester

• Giặt bằng nước lạnh hoặc nước ấm nhẹ (dưới 40°C): giúp hạn chế co rút và bảo vệ cấu trúc sợi.

• Sử dụng bột giặt nhẹ hoặc nước giặt dịu: tránh dùng chất tẩy mạnh, vì có thể làm xơ sợi và phai màu.

• Giặt máy ở chế độ nhẹ hoặc giặt tay: nếu giặt máy, nên lộn trái quần áo và cho vào túi giặt để tránh ma sát mạnh.

• Không ngâm quá lâu: vì chất tẩy có thể làm giảm độ bền của sợi polyester.

Cách phơi và sấy vải polyester

• Phơi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp: giúp vải giữ màu và không bị cứng.

• Không vắt mạnh: vải polyester khô nhanh nên chỉ cần vắt nhẹ hoặc để ráo nước tự nhiên.

• Nếu sấy, dùng nhiệt độ thấp: nhiệt độ cao có thể khiến sợi polyester bị co hoặc biến dạng.

Cách ủi (là) vải polyester

• Ủi ở nhiệt độ thấp (khoảng 110–120°C): nên lót một lớp vải mỏng hoặc dùng chế độ “synthetic” trên bàn ủi.

• Không ủi khi vải còn ướt: để tránh làm bóng bề mặt hoặc cháy sợi.

Cách bảo quản sản phẩm polyester

• Gấp gọn và để nơi khô ráo, tránh ẩm mốc.

• Không treo lâu trong tủ kín hoặc nơi nóng: vì có thể làm vải bị nhăn cố định hoặc biến dạng.

• Tránh tiếp xúc với hóa chất mạnh (nước tẩy, cồn, dầu thơm): có thể làm hỏng màu hoặc sợi.

Mẹo nhỏ để giữ vải polyester luôn bền đẹp

• Giặt riêng đồ polyester với các loại vải khác để tránh xước sợi.

• Thêm một ít giấm trắng vào lần xả cuối giúp vải mềm và giảm tĩnh điện.

• Đối với sản phẩm thể thao hoặc áo khoác polyester, nên giặt ngay sau khi sử dụng để tránh ám mùi mồ hôi.

Các câu hỏi thường gặp về vải polyester

Vải polyester có nóng không?

Có thể hơi nóng nếu dùng 100% polyester vì khả năng thoát khí kém hơn cotton. Tuy nhiên, nếu pha thêm sợi cotton, spandex hoặc rayon, vải sẽ thoáng mát và dễ chịu hơn. Ngoài ra, nhiều loại polyester hiện nay được xử lý công nghệ thoáng khí (cool-dry) nên vẫn rất dễ mặc trong mùa hè.

Vải polyester có co giãn hay không?

Polyester ít co giãn tự nhiên, nhưng có thể đàn hồi tốt nếu được pha với spandex hoặc elastane. Vì vậy, nhiều loại áo thể thao, legging, áo phông dùng vải polyester pha co giãn 4 chiều.

Vải polyester có bị nhăn hay không?

Rất ít nhăn. Đây là ưu điểm lớn của polyester, giúp sản phẩm luôn giữ form đẹp, dễ ủi và nhanh khô, thích hợp cho đồng phục, quần áo đi làm hoặc du lịch.

Vải polyester có bị co rút khi giặt hay không?

Hầu như không bị co rút, trừ khi giặt hoặc sấy ở nhiệt độ quá cao. Nên giặt ở nhiệt độ dưới 40°C để bảo vệ sợi vải tốt nhất.

Vải polyester có bền màu hay không?

Có. Vải polyester rất bền màu, hầu như không phai sau nhiều lần giặt, đặc biệt là với các sản phẩm nhuộm chuẩn hoặc in chuyển nhiệt.

Vải polyester có thấm hút mồ hôi hay không?

Vải polyester không thấm hút mồ hôi nhiều như cotton, nhưng lại thải ẩm nhanh. Một số loại polyester cao cấp được xử lý chống ẩm – hút nhanh – khô nhanh (quick dry) nên rất phù hợp cho đồ thể thao.

Vải polyester có bị xù lông không?

Nếu là polyester chất lượng thấp hoặc bị ma sát nhiều, có thể bị xù nhẹ. Loại vải cao cấp hoặc pha spandex thường ít xù và bền mặt hơn.

Cách nhận biết vải polyester là gì?

• Sờ vào thấy mượt, trơn, nhẹ và hơi mát tay.

• Khi đốt, vải co lại, cháy chậm, có mùi nhựa cháy và tạo viên cứng đen — đặc trưng của sợi tổng hợp.

Vải polyester được dùng để may gì?

Rất đa dạng: áo thun, quần thể thao, váy, áo khoác, đồ đồng phục, rèm cửa, drap giường, gối, túi xách… đều có thể làm từ polyester hoặc vải pha polyester.

Vải polyester có thân thiện với môi trường không?

Polyester truyền thống không phân hủy sinh học, nhưng hiện nay có loại polyester tái chế (Recycled Polyester – RPET) được làm từ chai nhựa tái chế, thân thiện và bền vững hơn.

Tổng kết

Trên đây là những chia sẻ của phế liệu Hoàng Ngọc Diệp về chất liệu polyester. Hy vọng bài viết này cung cấp những thông tin hữu ích giúp bạn lựa chọn được những sản phẩm tốt nhất.