Rác thải xây dựng là gì? Đặc điểm, phân loại và cách xử lý

Sự phát triển của các hoạt động thiết kế và thi công kéo theo vấn đề rác thải xây dựng, điều này đã thu hút sự quan tâm lớn từ các cơ quan chức năng liên quan. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chi tiết về khái niệm rác thải xây dựng, đồng thời khám phá các loại rác thải phổ biến để có cái nhìn toàn diện về vấn đề này.

Rác thải xây dựng là gì?

Tất cả các vật liệu dư thừa, bị loại bỏ trong quá trình xây dựng, sửa chữa hoặc phá dỡ công trình được gọi là rác thải xây dựng, hay còn gọi là phế thải công trường. Đây là loại rác đặc biệt, gây khó khăn trong việc thu gom và xử lý. Do đó, nó luôn là một thách thức lớn đối với các cộng đồng liên quan.

Đặc điểm của rác thải xây dựng

Đa dạng: Do được tạo ra từ nhiều loại vật liệu khác nhau trong quá trình thi công và sửa chữa, phế thải xây dựng có sự đa dạng về hình thái và tính chất. Điều này làm cho công đoạn xử lý trở nên phức tạp và khó khăn hơn so với rác thải sinh hoạt thông thường.

Kích thước, trọng lượng lớn: Thông thường, rác thải từ các công trình có kích thước lớn và trọng lượng nặng. Vì vậy, cần có những phương pháp chuyên biệt để thu gom và vận chuyển thay vì chỉ dùng thùng rác phân loại như rác thông thường.

Tính cơ học đăc thù: Loại rác này thường là những mảnh vật liệu bị thải ra, có cấu trúc sắc nhọn và cứng cáp, dễ gây ra thương tích. Để đảm bảo an toàn cho người và thiết bị, quá trình xử lý cần được trang bị đầy đủ đồ bảo hộ theo tiêu chuẩn.

Khả năng tái chế: Một số loại rác thải xây dựng như gỗ, sắt, thép,... có thể tái chế hiệu quả, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tiết kiệm tài nguyên.

Nguy cơ ô nhiễm: Nếu không được kiểm soát và xử lý đúng cách, rác thải xây dựng có thể gây ra ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đe dọa sức khỏe con người và sự an toàn của các loài sinh vật.

Có những loại rác thải xây dựng nào?

Dựa trên đặc điểm và tính chất, chúng ta có thể phân loại rác thải xây dựng như sau:

• Bê tông: Đó là những mảnh bê tông thải ra trong quá trình sửa chữa, phá dỡ hoặc thi công công trình.
• Gạch, ngói: Các mảnh gạch vỡ, hoặc gạch ngói thừa sau khi cắt gọt.
• Sắt thép: Những mảnh sắt, thép, cáp sắt... bị loại bỏ khi tháo dỡ nhà cửa hoặc phần vật liệu thừa trong quá trình xây dựng.
• Gỗ: Các loại tàn dư gỗ, giàn giáo, cọc gỗ, hoặc sản phẩm nội thất cũ hỏng phát sinh trong quá trình xây dựng và sửa chữa.
• Nhựa: Bao gồm vật liệu cách nhiệt, ống dẫn PVC, tấm nhựa, cũng như các vật liệu nhựa giả gỗ hoặc giả đá.
• Đất đá: Đất, đá, sỏi được tạo ra trong quá trình đào bới và san lấp mặt bằng để chuẩn bị cho việc thi công.
• Các loại vật liệu xây dựng dư thừa khác: Ví dụ như gốm, sứ, thủy tinh... không còn được sử dụng.

Quy trình xử lý chất thải xây dựng tối ưu nhất hiện nay

Quy trình xử lý rác thải xây dựng tại nhiều quốc gia phát triển được thực hiện qua 4 bước như sau:

Bước 1: Phân loại rác thải từ các công trình xây dựng: Việc phân loại rác thải một cách khoa học sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý. Các kiến trúc sư và kỹ sư thi công cần cung cấp thông tin chi tiết về tỷ lệ vật liệu cũng như yêu cầu hiệu suất cho người quản lý dự án.

Bước 2: Thu gom và vận chuyển chất thải: Các container sẽ được sử dụng để chứa chất thải, sau đó, rác xây dựng sẽ được vận chuyển bằng xe tải nhỏ và trung bình.

Bước 3: Chuyển chất thải đến bãi rác: Cần xác định trọng lượng của rác xây dựng, nếu vật liệu không đạt tiêu chuẩn trọng tải sẽ không được phép vào bãi rác.

Bước 4: Xử lý rác tại bãi phế thải: Đây là bước cuối cùng trong quy trình xử lý rác xây dựng. Thiết bị xử lý chất thải cần có thiết kế đặc biệt để chịu tải nặng và chống ăn mòn. Tùy thuộc vào từng loại chất thải, phương pháp xử lý sẽ khác nhau.

Các phương pháp xử lý rác thải xây dựng hiệu quả hiện nay

Để hỗ trợ khách hàng trong việc xử lý chất thải xây dựng một cách hiệu quả, chúng tôi xin đề xuất một số biện pháp phổ biến đã được thực hiện. Cụ thể như sau:

Thu gom và vận chuyển chất thải xây dựng từ nguồn đến điểm tập kết, trạm trung chuyển

Đây là phương pháp đầu tiên và đơn giản nhất nhằm giảm thiểu những tác động tiêu cực của rác thải xây dựng đối với môi trường. Việc thu gom tại nguồn là cần thiết thay vì xả thải bừa bãi ra môi trường rồi mới tìm cách xử lý sau. Điểm tập kết và các trạm trung chuyển, cùng với cơ sở xử lý, đều được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch.

Quy trình vận chuyển rác phải tuân theo thời gian, lộ trình và tuyến đường, đảm bảo an toàn giao thông. Đồng thời, các phương tiện thu gom và vận chuyển chất thải xây dựng cần đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật, đã được kiểm định và cấp phép bởi các cơ quan chức năng. Khi đưa về điểm tập kết, cần tránh tình trạng rò rỉ hoặc rơi vãi chất thải gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông cũng như phát sinh bụi.

Tái chế rác thải xây dựng

Trong khi giải pháp trên chỉ dừng lại ở việc trung chuyển đúng cách, việc ứng dụng công nghệ tái chế vào xử lý chất thải xây dựng sẽ mang lại hiệu quả cao hơn và triệt để hơn. Điều này sẽ giúp giảm lượng rác thải từ các công trình đến môi trường.

Thay vì loại bỏ hoàn toàn các loại rác thải xây dựng, chúng ta sẽ giữ lại những loại có khả năng tái sử dụng để chế biến thành các vật liệu xây dựng mới như gạch lát nền, gạch vỉa hè, đê chắn cát, chắn sóng… hoặc các sản phẩm hữu ích khác cho cuộc sống.

Việc xử lý rác thải xây dựng có thể thực hiện thông qua việc nghiền và sàng lọc

Giải pháp này dựa trên nguyên tắc sử dụng máy móc hiện đại và công nghệ tiên tiến để nghiền nát các loại rác thải xây dựng như vôi vữa, gạch, ngói, bê tông,… thành nhiều kích thước khác nhau. Cuối cùng, những vật liệu đã được nghiền nhỏ sẽ được ứng dụng trong xây dựng hoặc phục vụ cho nhiều mục đích thiết thực như cải tạo nền móng, nâng cao khu vực đất trũng…

Xử lý rác thải bằng công nghệ chôn lấp mới nhất hiện nay

Công nghệ chôn lấp là một phương pháp xử lý rác thải xây dựng thường được ưu tiên ở các quốc gia đang phát triển. Nguyên nhân là do quy trình thực hiện đơn giản, chi phí thấp và nhanh chóng loại bỏ một lượng lớn rác thải xây dựng cùng lúc.

Tuy nhiên, để thực hiện giải pháp này, cần phải xây dựng bãi chôn đảm bảo vệ sinh an toàn, kiên cố và nhất định phải có lớp chống thấm, thu khí nhằm tránh mùi hôi cho cư dân xung quanh và ngăn ngừa ô nhiễm môi trường đất cũng như nước tại các khu vực chôn lấp.

Xử lý rác thải xây dựng bằng biện pháp thiêu đốt.

Tất cả các loại rác thải xây dựng không thể chôn lấp và dễ bắt cháy có thể được xử lý bằng phương pháp thiêu đốt. Tùy theo từng chủng loại rác thải, khách hàng sẽ lựa chọn lò đốt và công nghệ đốt phù hợp.

Nếu áp dụng phương pháp đốt truyền thống, sẽ tạo ra khói và tro than sau quá trình đốt, và tro này vẫn cần phải được chôn lấp. Ngược lại, nếu sử dụng giải pháp đốt không khói với công nghệ plasma, sẽ mang lại nhiều lợi ích vượt trội hơn.

Với phương pháp này, rác thải xây dựng không chỉ được tiêu hủy hoàn toàn mà khí thải sinh ra trong quá trình đốt còn có khả năng được tận dụng cho ngành sản xuất

Tóm lại, rác thải xây dựng không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe cộng đồng và an toàn đô thị. Việc quản lý và xử lý hiệu quả loại chất thải này là trách nhiệm chung của các đơn vị thi công, chính quyền và toàn xã hội. Hướng đến một ngành xây dựng bền vững, thân thiện với môi trường đòi hỏi sự thay đổi từ nhận thức đến hành động – từ việc phân loại rác tại nguồn, tái chế vật liệu cho đến ứng dụng công nghệ xanh trong xây dựng.

Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể phát triển hạ tầng hiện đại mà vẫn gìn giữ được môi trường sống trong lành cho thế hệ tương lai. Hy vọng qua bài viết của phế liệu Hoàng Ngọc Diệp ở trên, sẽ mang lại kiến thức hữu ích dành cho quý độc giả.