Thép không gỉ là gì? Ưu điểm, phân biệt và ứng dụng

Thép không gỉ, một loại vật liệu hợp kim đa năng, được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất nhờ đặc tính chống oxy hóa vượt trội và tính an toàn cho sức khỏe. Phế liệu Hoàng Ngọc Diệp sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về thép không gỉ, bao gồm định nghĩa, ưu điểm, phương pháp phân biệt, phân loại và các ứng dụng thực tế trong cuộc sống hàng ngày. Mời bạn đọc cùng tìm hiểu!

Thép không gỉ là gì?

Thép không gỉ, còn được biết đến với các tên gọi như thép chống ăn mòn, thép crom hoặc inox, là một hợp kim của sắt chứa tối thiểu 10.5% Crom.

Thép không gỉ được sử dụng phổ biến tại Việt Nam nhờ các đặc tính ưu việt như khả năng chống ăn mòn, chống oxy hóa, dễ tạo hình, uốn cong, độ bền cao và khả năng chịu lực tốt. Tuy giá thành của nó có phần cao hơn so với các loại thép thông thường.

So với các loại thép thông thường, thép không gỉ có hàm lượng crom cao hơn, giúp nó có khả năng chống trầy xước và độ bền bỉ cao hơn đáng kể.

Ưu điểm của thép không gỉ

Bất kể bạn tìm kiếm sản phẩm thép crom nào, kim loại này đều mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng:

• Thép không gỉ vượt trội về khả năng chống ăn mòn và chống oxy hóa. Điều này giúp tăng tuổi thọ và chất lượng của các sản phẩm làm từ thép không gỉ. Sản phẩm ít bị hư hỏng hoặc cần sửa chữa, giúp tiết kiệm chi phí và thời gian.
• Loại thép này là một hợp kim có thể tái chế mà vẫn giữ nguyên được các đặc tính vốn có. Các nguyên liệu tạo nên thép không gỉ có thể được tái sử dụng vô hạn để sản xuất sản phẩm mới.
• Với đặc tính không gỉ và bề mặt sáng bóng, các thiết bị làm từ thép không gỉ rất dễ lau chùi, vệ sinh và giúp tăng tính thẩm mỹ.
• Các sản phẩm từ thép không gỉ thường không chứa các hóa chất độc hại. Chúng không bị gỉ sét khi sử dụng lâu dài, là lựa chọn hàng đầu trong sản xuất dụng cụ y tế và công nghiệp chế biến thực phẩm. Ngoài ra, thép không gỉ còn được sử dụng trong sản xuất nước uống từ nước biển nhờ khả năng khử muối, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
• Thép không gỉ có khả năng chịu lực và chịu nhiệt cao với độ cứng và độ dẻo ở mức tiêu chuẩn. Do đó, nó có thể hoạt động trong nhiều môi trường khắc nghiệt và được sử dụng trong công nghệ chế biến thiết bị bếp công nghiệp và các thiết bị máy móc khác.

Phân biệt thép không gỉ

Giá của các loại thép trên thị trường khác nhau, trong đó inox 304 có giá cao nhất nhờ khả năng chống oxy hóa tuyệt vời. Cũng vì lý do này, nhiều sản phẩm làm từ thép thông thường lại được gắn mác thép không gỉ để bán cho người tiêu dùng. Vậy, làm thế nào để chọn đúng thép không gỉ?

Có hai phương pháp để phân biệt thép crom:

Sử dụng thuốc thử

Axit hầu như không gây phản ứng trên bề mặt inox chống gỉ. Ngược lại, các kim loại hoặc hợp chất khác sẽ sủi bọt khi tiếp xúc với axit.

Với các loại thuốc thử chuyên dụng, inox 304 sẽ chuyển sang màu đỏ gạch, còn inox 201 sẽ chuyển sang màu xám.

Sử dụng hoa lửa

Sử dụng hoa lửa là một cách khác để nhận biết inox nếu không có sẵn thuốc thử. Inox 201 có tỷ lệ Carbon cao hơn inox 304, nên đuôi hoa lửa sẽ phân nhánh nhiều hơn.

Thép không gỉ có mấy loại phổ biến?

Thép không gỉ 201

Thép không gỉ 201, hay inox 201, chứa chủ yếu crom, niken và mangan. Chúng được phát triển vào những năm 1950 do tình trạng thiếu niken trên toàn cầu. Về cơ bản, Inox 201 không có từ tính trong điều kiện ủ, nhưng sẽ trở nên từ tính sau khi làm lạnh.

Giống như các loại inox khác, inox 201 có khả năng chống ăn mòn và chịu nhiệt cao, cùng với các ưu điểm về bảo trì, vệ sinh và tính thẩm mỹ. Tuy nhiên, do thành phần hóa học khác nhau, mức độ của các ưu điểm này có sự khác biệt so với các loại inox khác.

Do hàm lượng Niken trong inox 201 thấp hơn inox 304, inox 201 có độ cứng cao hơn và dễ bị ăn mòn hơn. Bề mặt của sản phẩm này cũng không sáng bóng như inox 304. Tuy nhiên, độ bền của inox 201 khá cao, đây là một trong những điểm mạnh của nó.

Thép không gỉ 304

Thép không gỉ 304 (inox 304), còn gọi là thép không gỉ 18/8, chứa 18% crom và 8% niken. Nó là loại thép không gỉ được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới, chiếm hơn 50% tổng sản lượng thép không gỉ. Dòng sản phẩm này không có từ tính trong điều kiện ủ, nhưng có thể trở nên hơi từ tính sau khi làm lạnh.

Loại thép này được ứng dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Trong công nghiệp, nó được sử dụng trong các công trình ống dẫn nước thải, các chi tiết máy móc cơ khí chính xác, dây chuyền sản xuất thực phẩm, các nhà máy dệt nhuộm, nhà máy bia rượu, nước ngọt,... Trong dân dụng, inox 304 được dùng để gia công bàn ghế, đồ dùng trang trí, chén bát, xoong nồi, trang trí nội ngoại thất,...

Thép không gỉ 316

Thép không gỉ 316 (inox 316) là loại thép được sử dụng phổ biến thứ hai trên thế giới, chỉ sau inox 304. Tương tự như inox 304, inox 316 có hàm lượng crom và niken tương đối cao, cùng với mangan, silicon và cacbon, với phần lớn thành phần là sắt.

Thép không gỉ 316 đặc biệt hiệu quả trong môi trường có tính axit. Nó bảo vệ và chống lại sự ăn mòn gây ra bởi các axit sunfuric, hydrochloric, formic, acetic và tartaric, cũng như axit sulfat và clorua kiềm.

Loại thép này được sử dụng rộng rãi trong các thiết bị xử lý hóa học khi cần khả năng chống ăn mòn tốt hơn so với thép crom-niken. Ngoài ra, thép không gỉ 316 còn được dùng để sử dụng với các sản phẩm có độ tinh khiết cao, nơi ô nhiễm sản phẩm cần được giữ ở mức tối thiểu.

Các ứng dụng điển hình của thép không gỉ 316 thường bao gồm: Thiết bị xử lý hóa chất, thiết bị chuẩn bị thực phẩm (đặc biệt là ở trong môi trường clorua), thiết bị kiểm soát ô nhiễm, thiết bị chế biến xà phòng, thiết bị lọc dầu và xử lý xăng dầu và thiết bị xử lý ảnh,...

Thép không gỉ 430

Thép không gỉ 430 là hợp kim không cứng, nhưng có khả năng chống ăn mòn nhẹ và khả năng chống oxy hóa ở nhiệt độ cao. Loại thép này dễ gia công hơn nhiều so với thép austenit tiêu chuẩn như cấp 304.

Loại thép này có khả năng chống oxy hóa lên đến 870°C khi sử dụng liên tục. Ở nhiệt độ phòng, nó có xu hướng trở nên giòn hơn, đặc biệt là khi đã được làm nóng trong một thời gian dài với nhiệt độ từ 400-600°C. Vấn đề này có thể được khắc phục nhanh bằng cách ủ.

Ứng dụng của thép không gỉ trong cuộc sống

Thép không gỉ được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày, bao gồm:

• Lĩnh vực y tế: Inox dễ khử trùng, không han gỉ và không chứa chất độc hại, nên được sử dụng để sản xuất các dụng cụ y tế và phẫu thuật, đảm bảo an toàn và tránh nhiễm trùng cho bệnh nhân.
• Lĩnh vực vận tải: Thép không gỉ được dùng để tạo ra các linh kiện ô tô như khung xe máy, xe đạp, bình áp lực, ống xả,... với khả năng chịu lực và độ bền cao. Nhờ khả năng chống ăn mòn, inox còn được sử dụng để vận chuyển thực phẩm và nguyên liệu dầu mỏ.
• Lĩnh vực công nghiệp: Trong các ngành công nghiệp sản xuất giấy, bột giấy, đường ống công nghiệp, thép không gỉ được ứng dụng rộng rãi.
• Lĩnh vực xây dựng: Thép không gỉ được sử dụng để làm cầu thang, lan can, cửa tủ, bàn ghế, cổng, hệ thống khung rèm, mang lại tính thẩm mỹ cao cho nhiều công trình xây dựng.
• Đồ gia dụng: Thép không gỉ còn được sử dụng để tạo ra các đồ gia dụng như chén đĩa, xoong nồi, cốc chén, bồn nước, bồn rửa chén inox, thái dương năng, vòi rửa bát,... Khi lựa chọn sản phẩm nhà bếp, cần lưu ý chọn đúng inox 304 để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, tránh các chất độc hại xâm nhập vào cơ thể khi tiếp xúc với nhiệt độ cao từ các loại inox kém chất lượng.

Ngoài ra, thép không gỉ còn được sử dụng trong nhiều hoạt động khác trong đời sống hàng ngày, gắn liền với cuộc sống con người và sản xuất.

Phế liệu Hoàng Ngọc Diệp đã cung cấp cho bạn toàn bộ thông tin về thép không gỉ, bao gồm định nghĩa, ưu điểm, cách phân biệt, phân loại và ứng dụng của thép không gỉ trong cuộc sống hàng ngày. Cảm ơn bạn đọc đã dành thời gian theo dõi!